Strona głowna
Układ pokrywający
Układ szkieletowy
Układ mięśniowy
Układ nerwowy
Układ rozrodczy
Układ krążenia
Układ hormonalny
Układ oddechowy
Układ limfatyczny
Układ pokarmowy
Układ wydalniczy
Układ czuciowy
Wszystkie rodzaje pożywienia muszą przejść złożony proces rozkładu na substancje odżywcze, których komórki mogą używać do budowy tkanek i pełnienia swoich funkcji. Jest to zadanie dla układu trawiennego(pokarmowego). Każdy kęs pożywienia musi być najpierw rozdrobniony zębami na mniejsze fragmenty. W dalszej fazie procesu fragmenty te ulegają rozkładowi za pomocą enzymów zawartych w ślinie i innych substancji wytwarzanych przez organizm- powstają aminokwasy z białek, cukry proste z węglowodanów, kwasy, które budują tłuszcze nasycone i nienasycone oraz kwasy wchodzące w skład budowy DNA. Otrzymany materiał składa się z tak małych cząstek, że może przedostawać się do najmniejszych naczyń krwionośnych, żeby następnie odżywiać wszystkie komórki wchodzące w skład organizmu. Pozostałości, których organizm nie jest w stanie wykorzystać, są wydalane.
W układzie pokarmowym zachodzi:
- rozdrabnianie i nawilżanie pokarmu;
- trawienie, czyli rozkład substancji odżywczych na związki o prostrzej budowie;
- wchłanianie do krwi związków otrzymanych w procesie trawienia
- usuwanie niestrawionych resztek w postaci kału.
Układ pokarmowy(przewód żołądkowo-jelitowy) jest zasadniczo skomplikowaną rurą, której początek znajduje się w jamie ustnej, a koniec w dobycie. Z biologicznego punktu widzenia przemieszczanie się treści pokarmowej jest procesem pozakomórkowym. W rzeczywistości, jedynie składniki odżywcze trawionego pokarmu przechodzą przez nabłonek jelita i dostają się do krwiobiegu. Podstawowe narządy układu trawiennego, tj. przełyk, żołądek i jelita mają jednakową strukturę podstawową- ich ścianki zbudowane są z ułożonych w różnych kierunkach warstw mięśni gładkich. Skurcze ułożonych warstwami mięśni ułatwiają przesuwanie treści pokarmowej w przewodzie pokarmowym.
Część elementów układu pokarmowego tworzy przewód pokarmowy. Są to: jama ustna(w której znajdują się zęby oraz język), gardło, przełyk, żołądek, jelito cienkie i jelito grube. W skład układu pokarmowego wchodzą też narządy zwane gruczołami trawiennymi. Zaliczamy do nich: trzy pary ślinianek wytwarzających ślinę, wątrobę, w któej powstaje żółć oraz trzustkę, która produkuje różne enzymy trawienne.
mieszanie go ze śliną, wstępne trawienie cukrów. |
*amylaza ślinowa | ||
i oddechowego. Pokarm uformowany w kęs zostaje połknięty |
|||
transportowana z gardła do żołądka, dzięki fali ruchów perystaltycznych |
|||
białka. Kwas solny, wydzielany przez gruczoły ścian żołądka, umożliwia działanie pepsyny i niszczy drobnoustroje chorobotwórcze. Śluz nawilża pokarm i chroni ścianę żołądka przed działaniem kwasu. |
*pepsyna | ||
rozpoczyna się intensywne trawienie białek, tłuszczów i cukrów |
*trypsyna rozkłada białka *amylaza trzustkowa rozkłada cukry *lipaza rozkłada tłuszcze |
ściany dwunastnicy |
|
| *Końcowy etap trawienia białek, węglowodanów i tłuszczów. Dzięki enzymom powstaje mieszanina substancji odżywczych, wody, witamin i soli mineralnych oraz niestrawionych resztek pokarmowych. *Wchłanianie glukozy, aminokwasów, witamin glicerolu i kwasów tłuszczowych do kosmków, skąd wraz z krwią są rozprowadzane po organizmie. |
*enzymy zawarte w soku jelitowym |
jelita cienkiego |
|
| *Wchłanianie wody, soli mineralnych i niektórych witamin. *Usuwanie niestrawionych resztek w postaci kału. |
Każdy człowiek powinien przygotowywać posiłki, stosując dietę, dostosowaną do wieku i indywidualnych potrzeb, wynikających z trybu życia. Taka dieta zapewnia ciału odpowiednią ilość każdego składnika pokarmowego, a co za tym idzie umożliwia mu prawidłowe funkcjonowanie. Posiłki muszą dostarczać organizmowi dostatecznej ilości energii. Łatwiej je przyporządzić, gdy znamy wartość energetyczną składników. Jest to ilość energii, jaką uzyskamy z określonego pokarmu. Wartość energetyczną podaje się najczęściej w kaloriach(cal.) Jedna kaloria to 4,1868 dżula. Wartość energetyczna naszych posiłków powinna odpowiadać ilości energii, którą zużywamy w ciągu dnia.
Aby obejrzeć filmik z serii "Było sobie życie" o układzie trwiennym kliknij tutaj.