Strona głowna
Układ pokrywający
Układ szkieletowy
Układ mięśniowy
Układ nerwowy
Układ rozrodczy
Układ krążenia
Układ hormonalny
Układ oddechowy
Układ limfatyczny
Układ pokarmowy
Układ wydalniczy
Układ czuciowy
Podczas licznych przemian chemicznych zachodzących w naszym organizmie powstają związki potrzebne nam do życia. Jednocześnie tworzą się zbędne produkty przemiany materii, które trafiają z komórek do krwi. Duża ilość tych substancji może zagrażać zdrowiu, a nawet życiu człowieka. Dlatego muszą być wydalane, czyli usuwane z organizmu. Układ wydalniczy oczyszcza krew ze szkodliwych i zbędnych substancji, a następnie wytwarza z nich mocz. Kiedy zbierze się go odpowiednia ilość, jest usuwany z organizmu.
Niektórych niepotrzebnych związków organizm pobywa się w inny sposób. Dwutlenek węgla jest wydalany przez płuca. Nadmiar wody i rozpuszczonych w niej soli mineralnych może być usunięty za pośrednictwem gruczołów potowych znajdujących się w skórze. Z kolei poprzez układ pokarmowy organizm pozbywa się niestrawionych resztek pokarmu. Nie są to produkty przemian chemicznych zachodzacych w komórkach, dlatego proces ich usuwania jest nazywany defekacją, a nie wydalaniem.
substancji |
gruczoły potowe w skórze | ||
substancji |
|||
substancje trujące |
mineralnych, mocznik |
W jaki sposób układ wydalniczy usuwa to, co zbędne i szkodliwe, a jednosześnie zatrzymuje to, co potrzebne? Umożliwia mu to budowa nefronów. W ich ciałkach nerkowych następuje pierwszy etap produkcji moczu, czyli filtracji krwi, Część osocza przenika przez ściany naczyń krwionośnych do torebki i tworzy mocz pierwotny. Przepływa on z torebki do kanalików nerkowych, gdzie zachodzi drugi etap tworzenia moczu- wchłanianie wody i niektórych potrzebnych związków z powrotem do krwi. Na skutek zmniejszenia się ilości wody moczu następuje jego zagęszczenie. Powstaje wtedy mocz ostateczny, który jest usuwany z organizmu.
Oczyszczając krew ze zbędnych produktów przemiany materii, nerki pomagają utrzymywać odpowiedni skład płynów ustrojowych. Robią to także przez odzyskiwanie z moczu pierwotnego wody oraz potrzebnych związków, na przykład soli mineralnych. Jeśli substancji tych jest za dużo, nerki usuwają ich nadmiar razem z moczem. Dzięki temu, że regulują skład płynów ustrojowych, biorą udział w utrzymywaniu homeostazy.
Układ wydalniczy składa się z: dwóch nerek, dwóch moczowodów, pęcherza moczowego i cewki moczowej. Aby obejrzeć filmik o budowie i funkcjach układu moczowego kliknij tutaj.